متن وقف‌نامه و موقوفات مسجد جامع کبیر نیریز
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
الله ولی التوفیق و الاعانه و به ثقفی در تاریخ شهر ربیع‌الاول سنه تسع و سبعه ثمان مائه (یعنی سال هشتصد و هفتادونه) اعلی‌حضرت خلافت پناه کشورگشای عالم‌سِتان، فرمانفرمای عقاسیم جهان، سلطان جهانگیر، جهان‌بخش، جهان دار، خاقان عظیم‌الشأن عالی نشان رفیع المقدار الذی صیت سلطنته فی الاقطار و البلدان السلطان الغازی ابوالنصر معین السلطنه و الدنیا و الدین بهادرخان حسن، خلدالله ملکه و سلطنته وقف فرمود حصه دیوانی از مزرعه دهویه که در رستاق واقع است بر منبر مزارک نیریز...
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
الله ولی التوفیق و الاعانه و به ثقفی در تاریخ شهر ربیع‌الاول سنه تسع و سبعه ثمان مائه (یعنی سال هشتصد و هفتادونه) اعلی‌حضرت خلافت پناه کشورگشای عالم‌سِتان، فرمانفرمای عقاسیم جهان، سلطان جهانگیر، جهان‌بخش، جهان دار، خاقان عظیم‌الشأن عالی نشان رفیع المقدار الذی صیت سلطنته فی الاقطار و البلدان السلطان الغازی ابوالنصر معین السلطنه و الدنیا و الدین بهادرخان حسن، خلدالله ملکه و سلطنته وقف فرمود حصه دیوانی از مزرعه دهویه که در رستاق واقع است بر منبر مزارک نیریز...
تسلیت‌نامه‌ی دکتر مصدق به مناسبت درگذشت شهاب نی‌ریزی
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
سید اشرف متخلص به شهاب (نی‌ریزی) از گویندگان سبک دورهٔ بازگشت ادبی ایران است که تا امروز دربارهٔ زندگی و شعر وی پژوهشی سامان نیافته است. دیوان شهاب نی‌ریزی که نگارنده، آن را تصحیح و با دیباچه و یادداشت‌هایی، آمادهٔ نشر کرده است، دربرگیرندهٔ کالبدهای گوناگون شعر فارسی، با درون‌مایه‌های عشق، ستایش پیامبر(ص) و امام علی(ع)، مدح پادشاهان قاجاری به‌ویژه احمدشاه و حاکمان محلی و ... است. سال تولد شهاب، حدوداً (۱۲۳۲ خورشیدی) و سال درگذشت او، ۱۳۰۲ خورشیدی بوده...
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
سید اشرف متخلص به شهاب (نی‌ریزی) از گویندگان سبک دورهٔ بازگشت ادبی ایران است که تا امروز دربارهٔ زندگی و شعر وی پژوهشی سامان نیافته است. دیوان شهاب نی‌ریزی که نگارنده، آن را تصحیح و با دیباچه و یادداشت‌هایی، آمادهٔ نشر کرده است، دربرگیرندهٔ کالبدهای گوناگون شعر فارسی، با درون‌مایه‌های عشق، ستایش پیامبر(ص) و امام علی(ع)، مدح پادشاهان قاجاری به‌ویژه احمدشاه و حاکمان محلی و ... است. سال تولد شهاب، حدوداً (۱۲۳۲ خورشیدی) و سال درگذشت او، ۱۳۰۲ خورشیدی بوده...
نیریز در حکومت شبانکارگان
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
همزمان با چیره شدن اتابکان فارس بر این سرزمین، طایفهٔ شبانکاره هم در نواحی شرقی فارس که شامل شهرهای: دابگرد و نیریز و ایگ و فرگ می‌شد سلسله‌ای به نام پادشاهان شبانکاره تشکیل دادند که از سال ۴۴۸ تا ۴۵۶ هجری حکومت کردند و پایتخت آنان شهر گشناباد بود و آنان از طوایف کرد پارس بوده‌اند و اکثر مورخان این نسبت را تأیید کرده‌اند. سلسله نسب شبانکاره را معین‌الدین نطنزی در تاریخ ملوک شبانکاره چنین می‌نویسد: «نظام‌الدین حسن ابن...
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
همزمان با چیره شدن اتابکان فارس بر این سرزمین، طایفهٔ شبانکاره هم در نواحی شرقی فارس که شامل شهرهای: دابگرد و نیریز و ایگ و فرگ می‌شد سلسله‌ای به نام پادشاهان شبانکاره تشکیل دادند که از سال ۴۴۸ تا ۴۵۶ هجری حکومت کردند و پایتخت آنان شهر گشناباد بود و آنان از طوایف کرد پارس بوده‌اند و اکثر مورخان این نسبت را تأیید کرده‌اند. سلسله نسب شبانکاره را معین‌الدین نطنزی در تاریخ ملوک شبانکاره چنین می‌نویسد: «نظام‌الدین حسن ابن...
اردشیر بابکان، زاده‌ی بختگان - قسمت نخست
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
زادگاه اردشیر بابکان اردشیر بابکان فرزند ساسان در سال ۱۸۰ میلادی یعنی ۱۸۲۶ سال پیش در روستای «خیر» واقع در حاشیهٔ جنوبی دریاچهٔ بختگان فارس چشم به دنیا گشود. در تاریخ بلعمی آمده است که: «اصطخر را روستایی ست [و آن را روستای خیرو خوانند و آنجا دیهی است](۱) نام وی طیروده، اردشیر از آن دیه بود، [و آن دیه بدو بازخوانند].»(۲) بنا به روایت جغرافی‌دانان و مورخین اسلامی، ازجمله طبری (۳)(۴) اردشیر سرسلسلهٔ ساسانی در روستایی به نام «تیروده» از...
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
زادگاه اردشیر بابکان اردشیر بابکان فرزند ساسان در سال ۱۸۰ میلادی یعنی ۱۸۲۶ سال پیش در روستای «خیر» واقع در حاشیهٔ جنوبی دریاچهٔ بختگان فارس چشم به دنیا گشود. در تاریخ بلعمی آمده است که: «اصطخر را روستایی ست [و آن را روستای خیرو خوانند و آنجا دیهی است](۱) نام وی طیروده، اردشیر از آن دیه بود، [و آن دیه بدو بازخوانند].»(۲) بنا به روایت جغرافی‌دانان و مورخین اسلامی، ازجمله طبری (۳)(۴) اردشیر سرسلسلهٔ ساسانی در روستایی به نام «تیروده» از...
نی ریز صفوی
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره صفویه »
دانسته‌های ما درباره نیریز در دوره صفویه از سال ۹۵۵ ه. ق.، در زمان سلطنت شاه‌طهماسب اول صفوی (حک ۹۳۰ - ۹۸۴ ه. ق.) به بعد است. نخستین منبعی که در این دوره اطلاعاتی به دست داده، خلاصه التواریخ قاضی احمدبن شرف‌الدین حسین حسینی قمی است. به گفته وی در آن دوره ـ سال ۹۵۵ ه. ق. ـ چرنداب سلطان شاملو، حاکم نیریز، ایج و فسا بود. وی که حدود پانصد سوار در اختیار داشت، در جنگ ایران و عثمانی به...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره صفویه »
دانسته‌های ما درباره نیریز در دوره صفویه از سال ۹۵۵ ه. ق.، در زمان سلطنت شاه‌طهماسب اول صفوی (حک ۹۳۰ - ۹۸۴ ه. ق.) به بعد است. نخستین منبعی که در این دوره اطلاعاتی به دست داده، خلاصه التواریخ قاضی احمدبن شرف‌الدین حسین حسینی قمی است. به گفته وی در آن دوره ـ سال ۹۵۵ ه. ق. ـ چرنداب سلطان شاملو، حاکم نیریز، ایج و فسا بود. وی که حدود پانصد سوار در اختیار داشت، در جنگ ایران و عثمانی به...
شبانکارگان در نیریز
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
امیر فضلویه شبانکاره (۴۵۹-۴۴۸هجری) امیر فضل ابن علی ابن حسن معروف به امیر فضلویه که قبلاً سرگرم کار چوپانی بود پس از منقرض شدن آل بویه سپاهی از جوانان شبانکاره را گرد آورد و طوایف دیگر کُرد پارس را با خود متحد کرد و سپس به شیراز یورش برد و به سال ۴۴۸ هجری بر ملک منصور آل بویه چیره شد و او را با مادرش اسیر کرد و سرزمین فارس را به تصرف خود درآورد و حکومت شبانکاره را...
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
امیر فضلویه شبانکاره (۴۵۹-۴۴۸هجری) امیر فضل ابن علی ابن حسن معروف به امیر فضلویه که قبلاً سرگرم کار چوپانی بود پس از منقرض شدن آل بویه سپاهی از جوانان شبانکاره را گرد آورد و طوایف دیگر کُرد پارس را با خود متحد کرد و سپس به شیراز یورش برد و به سال ۴۴۸ هجری بر ملک منصور آل بویه چیره شد و او را با مادرش اسیر کرد و سرزمین فارس را به تصرف خود درآورد و حکومت شبانکاره را...
نی ریز از سده پنجم تا زمان صفویه
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
مهمترین منابع این دوره که در آنها از نیریز یاد شده عبارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند از: فارسنامه ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى ؛ الانساب سمعانى ؛ معجم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌البلدان یاقوت ؛ اللباب فى تهذیب الانساب ابن اثیر ؛ نزهه القلوب حمداللّه مستوفى و مجمع الانساب شبانکاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى ؛ که از آن میان، منبع اخیر بخش مهمّى از تاریخ نیریز را در دوره شبانکاره (سده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ۵ - ۸ ه . ق.) روشن مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد. در فارسنامه ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى، نیریز شهرکى از توابع کوره اصطخر شمرده شده است. ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى خیر و نیریز...
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
مهمترین منابع این دوره که در آنها از نیریز یاد شده عبارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند از: فارسنامه ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى ؛ الانساب سمعانى ؛ معجم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌البلدان یاقوت ؛ اللباب فى تهذیب الانساب ابن اثیر ؛ نزهه القلوب حمداللّه مستوفى و مجمع الانساب شبانکاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى ؛ که از آن میان، منبع اخیر بخش مهمّى از تاریخ نیریز را در دوره شبانکاره (سده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ۵ - ۸ ه . ق.) روشن مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد. در فارسنامه ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى، نیریز شهرکى از توابع کوره اصطخر شمرده شده است. ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى خیر و نیریز...
اردشیر بابکان، زاده‌ی بختگان - قسمت سوم
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
بخش اول این مقاله را در اردشیر بابکان، زاده‌ی بختگان - قسمت نخست بخوانید. بخش دوم این مقاله را در اردشیر بابکان، زاده‌ی بختگان - قسمت دوم بخوانید. تیسفون اردشیر بابکان در سال ۲۲۶ میلادی شهر تیسفون را گرفت و پایتخت خویش را بدان جا برد و پس از او شهریارانِ این خاندان تا سال ۶۵۱ مدت ۴۲۵ سال در این شهر پادشاهی کردند و روی‌هم‌رفته شهر تیسفون بیش از ۷۰۰ سال پایتخت ایران بود و گذشته از آن‌که این شهر در تاریخ ایران نظیری...
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
بخش اول این مقاله را در اردشیر بابکان، زاده‌ی بختگان - قسمت نخست بخوانید. بخش دوم این مقاله را در اردشیر بابکان، زاده‌ی بختگان - قسمت دوم بخوانید. تیسفون اردشیر بابکان در سال ۲۲۶ میلادی شهر تیسفون را گرفت و پایتخت خویش را بدان جا برد و پس از او شهریارانِ این خاندان تا سال ۶۵۱ مدت ۴۲۵ سال در این شهر پادشاهی کردند و روی‌هم‌رفته شهر تیسفون بیش از ۷۰۰ سال پایتخت ایران بود و گذشته از آن‌که این شهر در تاریخ ایران نظیری...
اردشیر بابکان، زاده‌ی بختگان - قسمت دوم
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
قسمت اول این مقاله را در بخش نخست اردشیر بابکان، زاده ی بختگان بخوانید. اردشیر از منظرِ فردوسی بخش آخر شاهنامهٔ فردوسی به شاهان ساسانی اختصاص دارد که در پی احیای عظمت امپراتوری باستانی ایران بودند. بنیان‌گذار این سلسله، پادشاه جنگجو، اردشیر بود که اجدادش از پایین‌ترین طبقات اجتماعی برخاسته بودند تا سرنوشت بزرگ خویش را محقق سازند. تاج‌گذاری اردشیر ظاهراً حدود سپتامبر سال ۲۲۶ میلادی در تیسفون تاج‌گذاری کرد. یادگار آن در نقش‌های برجستهٔ صخره‌های پارس باقی است. (۱۹) ممکن است تاج‌گذاری...
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
قسمت اول این مقاله را در بخش نخست اردشیر بابکان، زاده ی بختگان بخوانید. اردشیر از منظرِ فردوسی بخش آخر شاهنامهٔ فردوسی به شاهان ساسانی اختصاص دارد که در پی احیای عظمت امپراتوری باستانی ایران بودند. بنیان‌گذار این سلسله، پادشاه جنگجو، اردشیر بود که اجدادش از پایین‌ترین طبقات اجتماعی برخاسته بودند تا سرنوشت بزرگ خویش را محقق سازند. تاج‌گذاری اردشیر ظاهراً حدود سپتامبر سال ۲۲۶ میلادی در تیسفون تاج‌گذاری کرد. یادگار آن در نقش‌های برجستهٔ صخره‌های پارس باقی است. (۱۹) ممکن است تاج‌گذاری...
خاطرات حاج سیّاح در گذر از نیریز
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
حرکت از سیرجان (دولاب) به سوی نیریز (اواخر رمضان ۱۲۹۵ قمری- مهر ۱۲۵۷ شمسی) میرزا محمد علی محلاتی ملقب به حاج سیاح متولد ۱۲۵۲ قمری (۱۸۳۶ میلادی)، یک جهانگرد و نخستین ایرانی است که رسماً تابعیت ایالات متحدهٔ آمریکا را پذیرفت. وی در خانواده‌ای روستایی اما اهل علم و ادب، در محلات به دنیا آمد. پدرش ملأ محمدرضا محلاتی او را برای تحصیل به تهران فرستاد و عمویش ملأ محمد صادق که متمکن و اهل علم بود، وی را برای...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
حرکت از سیرجان (دولاب) به سوی نیریز (اواخر رمضان ۱۲۹۵ قمری- مهر ۱۲۵۷ شمسی) میرزا محمد علی محلاتی ملقب به حاج سیاح متولد ۱۲۵۲ قمری (۱۸۳۶ میلادی)، یک جهانگرد و نخستین ایرانی است که رسماً تابعیت ایالات متحدهٔ آمریکا را پذیرفت. وی در خانواده‌ای روستایی اما اهل علم و ادب، در محلات به دنیا آمد. پدرش ملأ محمدرضا محلاتی او را برای تحصیل به تهران فرستاد و عمویش ملأ محمد صادق که متمکن و اهل علم بود، وی را برای...